01.11.2019

QGIS 3 KULLANARAK RUHSAT SINIRLARININ ÇİZDİRİLMESİ VE GOOGLE EARTH’E AKTARILMASI

Yazılım

Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yazılımları kullanarak maden ruhsat sınırlarını çizdirebiliyoruz. Piyasada Ücretli (ARCGIS, NETCAD, MAPINFO gibi) CBS yazılımları olduğu gibi öyle çok kallavi harita işleri yapmıyorsanız ücretsiz yazılımlar da mevcut. Ücretsiz CBS yazılımlarının başında QGIS’i gösterebiliriz, Google Earth’de oldukça sık kullanılan bir yazılım.

QGIS3 yazılımına http://www.qgis.com adresinden ulaşabilir ve bilgisayarınıza kurabilirsiniz.

Google Earth PRO versiyonuna da aşağıdaki adresten ulaşabilirsiniz. Lisans sorarsa (yeni sürümlerde gerekmiyor diye hatırlıyorum) “ GEPFREE” yazmanız yeterli olacaktır: https://www.google.com.tr/intl/tr/earth/download/gep/agree.html

Güncel durumda QGIS3 için koordinatları sınıra çeviren bir eklenti (plugin) henüz mevcut değil. QGIS2 için Poinst2one eklentisi mevcut idi ancak QGIS 3 için eklenti güncellenmedi. Bu nedenle yazının sonunda kendi oluşturduğum makro ile bu işlemi kolayca gerçekleştirebilirsiniz.

Maden ruhsatları ED50 koordinat sisteminde yayınlanıyor. Bu sistemde Y Doğu ve X Kuzey olarak gösterilmekte. Ancak QGIS’te bu düzen tam tersi durumda. CBS yazılımları X-Y’yi geometrik sistemde kullanırlar yani Y Kuzey X Doğu şeklinde. Bu nedenle ruhsatlarda yazan kooridnatları öncelikle belirli bir fotmatta yazmamız gerekiyor.

Kendi yazdığım makroya uygun olması için ruhsatta gördüğümüz koordinatları aşağıdaki ecvel formatında yazıyoruz; Burada Osmaniye’de yer alan bir maden ruhsatının sınırları görülmekte.

İlk Sütun Poligon, İki Sütun Nokta(Sıra), Üçüncü sütun X (DOĞU), Dördüncü sütun da Y(KUZEY) değerlerini içermektedir.

EXCEL

Ruhsatta yer alan koordinatları EXCEL’e yazdık ancak QGIS noktaları sıralarken 2 basamaklı sayı sistemini takip ediyor. Yani rakamları küçükten büyüğe sıralarken 1,10,11,2,21,3 gibi sıralıyor. Bu karışıklığın önüne geçmek için 10’dan fazla noktanız varsa nokta sıralarını 01,02,03,04 gibi 2 haneli vermeniz gerekiyor. Excel buna pek de izin vermediği için ben bu tabloyu not defterine yapıştırıp baştaki 0’ları not defterinde yazıyorum. Ayrıca QGIS excel dosyalarında sorun yaşayabildiğinden EXCEL’de koordantları yazıp not defterine kopyalıyorum ve .txt (örenğin koordinat.txt) dosyası olarak kaydediyorum. Yukarıda yazdığımız koordinatların formatlanmış hali aşağıdaki hali alıyor

Poligon Nokta X        Y

1        1        269250         4097000

1        2        270805         4098037

1        3        270809         4098007

1        4        270800         4098000

1        5        270810         4098000

1        6        270939         4097000

2        1        268250         4102000

2        2        268000         4102000

2        3        268000         4104000

3        1        264000         4100107

3        2        263100         4099900

3        3        263021         4101678

3        4        264000         4101678

3        5        264000         4101400

Artık koordinat sınırlarımızı çizdirmeye hazırız. QGIS 3 programımızı açıyoruz. Koordinatları yazdığımız metin belgesini (koordinat.txt) programa aktaracağız. Bunun için veri kaynağı yöneticisini kullanacağız. Aşağıdaki menüden sol baştaki simgeyi tıklıyoruz.

import-menu

Karşımıza aktarım penceresi (data source manager) gelecek.

DSM

Bu pencerede Sınırlandırılmış Metin sekmesine geliyoruz. Dosya adı alanının yanındaki … (üç nokta) simgesine tıklıyoruz ve koordinatları kaydettiğimiz metin belgemizi (koordinat.txt) seçiyoruz. Ayarlar aşağıdaki resimdeki gibi olacak şekilde ayarlıyoruz.

Bu pencereyi birebir ayarlamanız çok önemli yoksa sonuç alamayabilirsiniz.

DSM2

Ayarlarımız hazır ise Ekle tuşuna basarak koordinatlarımız QGIS 3’e aktarmış oluyoruz. Eğer koordinat dönüşümü için bir pencere daha çıkarsa OK basıp devam edebilirsiniz. Eğer adımlarınız doğru ise noktaların yer aldığı aşağıdaki ekranı görmelisiniz.

koordinat_1

Şimdi de koordinat sistemimizi (KRS) ayarlayalım. Bunun için ruhsatın yer aldığı bölgeyi bilmeli ve Türkiye Pafta Bölümlemesinde hangi dilimde yer aldığını bulmalıyız. Örnekte kullandığım koordinatlar Osmaniye ilinde yer alıyor bu nedenle ED50 formatımız ED-50 Zon 37 (EPSG:23037) ’de yer almaktadır. Sizde diğer illere ait dilimleri aşağıda yer alan görselden bulabilirsiniz.

Türkiye Pafta Bölümlemesi

Dilimi belirlediğimize göre bunu QGIS’e söyleyebiliriz. Üst Menüden Katman->Katman(lar)ın KRS’ni ayarla tıklıyoruz. (Ctrl+Shift+C kısa yolu da kullanılabilir)

KRS

Açılan Pencereden kendi KRS’mize ait dilimi seçiyoruz. Noktalarımızı ayarladık. Artık sınırlarımızı çizmeye hazırız.

Makro aşağıdaki adımları izlemektedir.

İşlem araç kutusunda : 1. İzlere Giden Noktalar 1. Çizgilerden Poligon Oluştur 3. Poligonlardan çizgilere yollarını kullanarak sınır poligonlarını elde edebilirsiniz.

Bu adımları elle yapmak yerine buraya tıklayarak oluşturduğum makro’yu indirebilirsiniz.Makroyu indirdikten sonra İşlem araç kutusunda Open Existing Model.. tıklayarak makroyu QGIS’e dahil edebilirsiniz.

Makro Ekle

Modeller altındaki Sınır Çiz’e çift tıkladığınızda Nokta alanında "Koordinatlar" katmanının seçili olduğundan emin olun. Ardından Çalıştır’a basmanız yeterlidir.

Makro Ekranı

Makro sizin için sınırları içeren bir dış çizgi (Sınır Katmanı), sahayı kaplayan bir Çokgen Poligon katmanı ve silmeniz gereken bir yollar katmanı oluşturacaktır. Yollar katmanı makronun çalışabilmesi için gerekli bir ara katman ve noktaları kapatmadan birleştiriyor. Belki ileride makroyu geliştirerek bu katmanı göstermeyebilirim. Artık sınırlarımız çizilmiş Durumda şimdi bu katmanları Google Earth (.kml) dosyasına aktarabiliriz. Sınır katmanını sağ tıklayarak açılan menüden Dışa Aktar > Save Features As… tıklıyoruz.

Farklı Kaydet

Karşımıza gelen pencerede Kayıt edeceğimiz Biçim olarak Keyhole Markup Language [KML] seçiyoruz. Dosya Adı alanından dosyayı kaydedeceğimiz klasörü ve dosya adını veriyoruz ve OK diyoruz. Koordinat dönüşüm ekranı çıkarsa ona da Ok diyorız. Artık Google Earth dosyamız da hazır. Oluşturduğumuz koordinatlar.kml dosyasını çift tıklayarak sınırları Google Earth üzerinde görebilirsiniz.

Google Earth

Her ne kadar yazınca uzun gibi gözükse de aslında kısa süren bir yöntemdir.

Yazar: Can BAYAT
Kimdir: 2015 yılından bu yana EMD Enerji Merkezi Danışmanlık şirketine bağlı olarak çalışmaktadır. 2016 SAÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Jeofizik Mühendisliği Yüksek Lisans mezunudur. Evli ve bir çocuk babasıdır.
| | canbayat [at] gmail |